استفاده از ماسک در پاندمی کووید19
انتقال بیماری کووید19
دانسته های ما در مورد انتقال بیماری کووید-19روزانه درحال افزایش است.
بیماری کووید-19بطور اولیه یک بیماری تنفسی است که گستره نشانه های بالینی میتواند از موارد بسیار خفیف،غیرتنفسی تا بیماری شدید و حاد تنفسی،سپسیس و نارسایی ارگانها و درنهایت مرگ متغیر باشد.
برخی از افراد آلوده به ویروس هیچ نشانه بالینی نخواهند داشت.
راهنمای استفاده از ماسک در جریان پاندمی کووید19 ویرایش پنجم ژوئن 2020(مرداد 1399)وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت مرکز مدیریت بیماریهای واگیر بیان میکند که:
براساس مستندات و شواهد موجود بیماری کووید-19عمدتاً از طریق قطرات آلوده شده ترشحات تنفسی و انتقال تماسی انتشار پیدا خواهد کرد.
انتقال تنفسی به هنگام تماس فرد آلوده با فرد سالم درحالتی که فاصله بین آنها کمتر از یک متر باشد و مواجهه با قطرات تنفسی بالقوه آلوده کننده،رخ خواهد داد.
که از جمله میتوان به انتقال حین سرفه و عطسه کردن و تماس دست آلوده با این قطرات با سطوح مخاطی بدن از جمله چشم،بینی و دهان اشاره کرد.
انتقال بیماری حین تماس با اشیا آلوده از جمله وسایل حفاظت فردی و یا وسایل شخصی بیمار که مورد استفاده بیمار بوده هم رخ میدهد.
بنابراین انتقال بیماری میتواند از طریق تماس غیر مستقیم با بیمار و با واسطه سطوح یا وسایلی که در تماس با بیمار بوده اند ( از جمله گوشی پزشکی و ترمومتر ) هم رخ دهد.
در شرایط خاصی که انجام مداخلات پزشکی تولید کننده ذرات آئروسل در مراکز بهداشتی درمانی منجر به تولید ذرات آئروسل میگردد هم انتقال هوا برد بیماری ممکن است صورت پذیرد.
جامعه علمی در حال تحقیق،بحث و تبادل نظر در مورد انتقال هوا برد بیماری در غیاب شرایط فوق الذکر میباشد.
البته آنچه تا کنون مشخص شده است بدین صورت میباشد که با نمونه برداری از هوای مراکز بهداشتی درمانی که مداخلات تولید کننده آئروسل نمیباشند در برخی موارد ذرات ویروس RNA در محیط یافت شده و در برخی مطالعات خلاف آن گزارش شده است.
در ضمن باید به این نکته هم اشاره کرد که یافتن ویروس در محیط الزاماً به معنای تکثیر ویروس و زنده بودن و قابلیت انتقال و انتشار بیماری نخواهد بود.
برای تصمیم گیری قاطع علمی انتقال یا عدم انتقال هوابرد ویروس،به پژوهشهای کارآزمایی بالینی تصادفی چند مرکزی با کیفیت بالا نیاز خواهد بود.
با این مستندات در این راهنما بیشترین احتمال انتقال بیماری از طریق تماس نزدیک با بیماران به شرط عدم استفاده صحیح از وسایل مناسب حفاظت فردی رخ میدهد.
ویروس تا هفته ها در نمونه های بیماران علامتدار یافت میشود اما ویروس زنده در بیماران مبتلا به شکل خفیف بیماری پس از گذشت 8روز از بروز نشانه های بیماری یافت نخواهد شد.
البته در بیماران مبتلا به شکل شدید بیماری این بازه زمانی طولانیتر خواهدشد.
دفع طولانی مدت RNAویروس الزاماً به معنای تداوم آلوده کنندگی نمیباشد.
راهنمای استفاده از ماسک و دستکش در جریان پاندمی کووید19:
بیماران علامتدار حین بروز نشانه ها و یا روز پیش از آن در مقایسه با دیگر روزها بار ویروسی بیشتری خواهندداشت.
راهنمای استفاده از ماسک در مراکز بهداشتی درمانی از جمله مراکز مراقبتی طولانی مدت و
مراکز اقامتی استفاده از ماسک به منظور مراقبت از بیماران مشکوک و یا قطعی کووید-19
مدارک و مستندات موجود:
- اجرای توصیه های پیشگیری و کنترل عفونت تنفسی حاد با قابلیت اپیدمی و پاندمی
- به روز رسانی مطالعات سیستماتیک کارآزمایی بالینی تصادفی در مورد کارآیی و اثربخشی ماسک های پزشکی در
مقایسه با رسپیراتورها و خطر بیماری تنفسی بالینی و سندرم های شبه آنفلوانزا وآنفلوانزای قطعی آزمایشگاهی متا آنالیز
انجام شده برروی مطالعات سیستماتیک مروری حاکی از این بوده است که استفاده از ماسک N95 در مقایسه با ماسک
جراحی معمولی با کاهش معنا دار خطر انتقال بیماری به دیگران همراه نبوده است.
در یک مطالعه مروری برروی مطالعات مشاهداتی (observational ) در مورد بتا کورونا ویروسها نشان دهنده تاثیر ماسک
(جراحی و یا رسپیراتور) بر کاهش ابتلا در کارکنان بهداشتی درمانی بود(این مطالعه از قطعیت بالایی برخوردار نبود).
در مطالعه ای دیگر استفاده از ماسک N95 یا ماسکهای مشابه با کاهش قابل مقایسه خطر ابتلا به بیماری تنفسی در مقایسه
با ماسک جراحی همراه بود( مطالعه محدودیتهای مهم داشت).
سازمان جهانی بهداشت درحال گردآوری اطلاعات درمورد خطرات و منافع استفاده از ماسکها و دیگر اقدامات میباشد:
توصیه ها
سازمان جهانی بهداشت برای توصیه،کلیه موارد زیر را مورد نظر قرار داده است:
- روشهای انتقال ویروس،مقایسه ماسک جراحی با ماسک N95،درماتیت تماسی،مزایا و مضرات استفاده از ماسک،مشکلات تنفسی همراه با استفاده از ماسک،تشدید آکنه،قطعیت مطالعات
- عدالت در توزیع و دسترسی ، هزینه ها و خریداری و نگه داری انواع ماسک ها توسط کارکنانبهداشتی درمانی
- کارکنان بهداشتی و درمانی برای دریافت ماسک و دیگر وسایل و تجهیزات حفاظت فردی جهت پیشگیری از کووید19 در اولویت بالایی قرار دارند.
توصیف ها
در مجموع می توان گفت توافق اکثر اعضای سازمان جهانی بهداشت براین موارد بوده است:
- توصیه سازمان جهانی بهداشت در صورت عدم انجام مداخلات تولیدکننده آئروسل این است که:
- در مراکز مراقبت بیماران کووید19 که مداخلات تولیدکننده آئروسل انجام میگیرد کارکنان ملزم به استفاده از ماسک N95
شواهد
درمناطقی که انتقال از طریق جامعه یا شیوع گسترده کووید19 وجوددارد،استفاده همگانی ازماسک دربسیاری ازبیمارستانها به
منظورکاهش پتانسیل انتقال(بدون علامت،پیش علامتدار وعلامتدار) توسط کارگران بهداشت و هرکسی که با کووید وارد این
مرکزشود،اتخاذ شده است.
درحال حاضرهیچ مطالعه ای صورت نگرفته است که اثربخشی و اثرات منفی احتمالی استفاده هدفمند و مستمر از ماسک
توسط کارکنان بهداشتی درمانی درجلوگیری از انتقالSARS-CoV-2را ارزیابی کرده باشد.
علیرغم فقدان شواهد،اکثریت اعضای WHO-COVID-19 IPC GDGازعملکردکارکنان بهداشتی و مراقبین در بخشهای
بالینی(صرف نظر از اینکهCOVID-19 یاسایر بیماران در طیف بالینی وجود داشته باشند)پشتیبانی میکنند.
این تجربه انعکاس دهنده انتخابهای ترجیحی و ارزشهای موکدی است که درجلوگیری از عفونتهای احتمالی COVID19
درکارمندان بهداشت و بیماران به غیر از مبتلایان به COVID-19را نشان میدهد.
تاثیر انتخابهای ترجیحی و ارزشهای موکد ممکن است از ناراحتی بالقوه و سایر پیامدهای منفی پوشیدن مداوم ماسک پزشکی
درطول شیفت کاری،کمرنگ و کم اثر گردد.
توجه
تصمیم گیرندگان باید شدت انتقال را درحوضه مراکز بهداشتی و درمانی،امکان سنجی اجرای سیاست استفاده مستمر و
هدفمندازماسک را برای کلیه کارکنان بهداشت و درمان نسبت به سیاستی مبتنی بر ریسک مواجهه ارزیابی شده یا فرض شده
درنظر بگیرند.
درهرصورت،تامین ماسک و هزینه های مربوطه باید درنظر گرفته شود و برنامه ریزی شود.
هنگام برنامه ریزی ماسکبرایکارکنانبهداشت،تامین و تهیه ماسک پزشکی در دراز مدت برای همه کارگران،به ویژه برای کسانی
که مراقبت بیماران مبتلا به 19-COVID یا حتی موارد مشکوک را عهده دار هستند،در دستور کار قرار گیرد.
راهنمای استفاده از ماسک
WHO در زمینه مکانها یا مناطق با انتقال شناخته شده در جامعه و یا طغیان موارد مشکوک به COVID-19 ،راهنمایی زیر را ارائه
میدهد:
- کارکنان بهداشتی درمانی و حتی رابطین بهداشت که دربخشهای بالینی کار میکنند بایددرطول فعالیتهای روزمره خود و در طول کل شیفت،از ماسک پزشکی استفاده کنند مگر به هنگام خوردن و نوشیدن و تعویض ماسک پزشکی و یا پس از مراقبت از بیمار که به دلایل دیگر به اقدامات احتیاطی قطره ای و تماسی نیاز داشته باشد.
- مطابق نظر و توصیه کارشناسان مجرب بسیار مهم است سیاست استفاده مستمر و هدفمند ماسک به ویژه در مناطق و مواردی که خطرانتقال بیماری وجود دارد ازجمله تریاژ،پزشک خانواده / پزشک عمومی،بخشهای سرپایی،اورژانس،واحدهای ویژه COVID-19،هماتولوژی ،سرطان،پیوند،مراکز دنداننپزشکی مراکز اقامتی،متناسب با شرایط آنها به اجرا گذاشته شود.
- هنگام استفاده ازماسکهای پزشکی در کل شیفت،کارکنان بهداشت و درمان باید اطمینان داشته باشند که:
ماسک خیس نگردد زیرا ماسکها پس از خیس شدن آسیب دیده وتغییرمیکنند.
به هردلیلی ماسک پزشکی ای که برای تنظیم یا جابجایی روی صورت لمس شده است،باید ماسک را با خیال راحت برداشته و
با رعایت بهداشت دست با ماسک دیگر جایگزین نمود .
ماسک پزشکی(وهمچنین سایرتجهیزات محافظت شخصی)پس از مراقبت از هر بیمار با وسایل محافظتی جدید جایگزین شوند.
- کارکنانی که در بخشهای بالینی کار نمیکنند نیازی به استفاده از ماسک پزشکی درطی فعالیتهای روزمره ندارند(به عنوان
مثال،کارمندان اداری)
- ماسکها نباید در بین کارکنان به طور اشتراکی مورد استفاده قرار گیرند و به هنگام پایان استفاده باید با رعایت موازین بهداشتی دور انداخته شده و هرگز و به هیچ وجه مورد استفاده مجدد قرار نگیرند.
در صورت انجام مداخلات پزشکی تولیدکننده آئروسل باید در تمام طول شیفت کاری از ماسک N95 استفاده شود.
- برای اینکه اقدامات فوق کاملاً مؤثرباشند،استفاده مداوم ماسک پزشکی توسط کارکنان بهداشت و درمان،در کل شیفت کاریآنها،همراه با سایر اقدامات کنترل عفونت از جمله رعایت موکد بهداشت دست و فاصله گذاری فیزیکی در بین کارکنان بهداشت ودرمان به ویژه درمکانهای مشترک و عمومی،محل های شلوغ مانند سلف،کافه تریا،اتاق رختکن و غیره.
که استفاده از ماسک عملاً امکانپذیر نیست،انجام گیرد.
ضررها و خطرات احتمالی زیر را باید هنگام اتخاذ رویکرد استفاده مداوم از ماسک پزشکی،بادقت درنظر گرفت،ازجمله:
- خودآلودگی (self-contamination )به دلیل دستکاری ماسک توسط دستهای آلوده
- آلودگی بالقوه که درصورت خیس ماندن،خیس شدن یا آسیب دیدن ماسکهای پزشکی ممکن است رخ دهد و خودآلودگی را در پی داشته باشد.
- ایجاد یا تشدید احتمالی ضایعات پوستی صورت،درماتیت تحریک کننده یا بدتر شدن آکنه،که در پی استفاده مکرر و برای ساعتهای طولانی از ماسک ممکن است ایجاد شود
- استفاده ازماسک ممکن است ناراحت کننده و ناخوشایند باشد
- احساس کاذب از امنیت،منجر به رعایت کم و یا نامناسب دیگر اقدامات پیشگیرانه مانند فاصله گذاری فیزیکی و بهداشت دست میگردد
- استفاده از ماسک بدون محافظ صورت ( شیلد ) یا عینک محافظ خطر انتقال قطرات و ایجاد آلودگی چشم را میتواند درپی داشته باشد
- مضرات، مخاطرات و یا دشواری استفاده صحیح از ماسک توسط جمعیت های آسیب پذیر خاص مانند افراد دارای اختلالات سلامت روان،اختلال رشد،ناشنوایان و سخت شنوایان و کودکان باید مورد توجه باشد
- مشکل و دشوار بودن استفاده از ماسک درمحیط های گرم و مرطوب مورد توجه قرار گیرد
………………………………………………………………………………………………………………………….
منبع: سایت معاونت درمان
دیدگاهتان را بنویسید